EHEC

Hayvandan insana

Bakteriler enfekte olmuş hayvanların dışkısıyla dışarıya atılmaktadır. EHEC nispeten duyarsız olduğu için çevrede haftalarca yaşayabilir. Yüksek derecede bulaşıcıdırlar, zira küçük miktardaki bir grup bulaşma için yeterli olmaktadır. Sığırın ve diğer geviş getirenlerin postu dışkı kalıntılarıyla pislenmiş olabilir. Bakteriler hayvanlara dokunmak ve onları okşamak suretiyle ellere, oradan da ağza ulaşabilir. Geviş getirenlerin bulunduğu çayırlarda oyun oynamak da çocuklar için bulaşıcılık riski taşımaktadır

Besinler yoluyla

İnsana bulaşma çiğ olarak tüketilen veya yeterince ısıtılmamış besinler yoluyla da gerçekleşebilir.

EHEC’nin sıkça rastlandığı besinler:

• Çiğ süt ve çiğ süt ürünleri
• Kıyma gibi çiğ veya yeterince pişirilmemiş (örneğin Hamburger) et ürünleri ve domuz salamı gibi çiğ et türleri
• Sebze gibi gübreleme veya kirli su yüzünden hastalık yapıcılara maruz kalan bitkisel besinler
• Kirli meyveden üretilen, pastörize edilmemiş meyve suları
• Filiz yetiştirmek için kullanılan tohumlar
• Kirli besinlerde bulunan hastalık yapıcının doğrudan veya dolaylı olarak kirli eller veya mutfak gereçleri yoluyla taşındığı bütün yemekler

İnsandan insana

EHEC ile enfekte olan insanlar hastalık yapıcıları dışkılama yoluyla dışarıya atmaktadır. İnsandan insana bulaşma dokunma enfeksiyonu yoluyla olasıdır. Hastaların dışkı kalıntılarındaki en ufak bir izin içindeki hastalık yapıcılar ellere taşındıktan sonra elden ele ve nihayet kolaylıkla ağza ulaşabilir.

Kirli eşyalar yoluyla

Bakteriler yetersiz el hijyeni yüzünden dokunulan eşyaların üstünde de kalabilir ve oradan dolaylı olarak yayılabilirler.

Kirli su yoluyla

Hastalık yapıcılar pis akarsulara girmek suretiyle de insanın mide- bağırsak yoluna ulaşabilirler. Havuzlarda herhangi bir tehlike söz konusu değildir, çünkü klor EHEC’i kesin olarak öldürür.

EHEC’e öncelikle bebekler ve okul öncesi çocuklar yakalanmaktadır. Bu grup kadar yaşlıca veya bağışıklık sistemi zayıf olan insanlar da ağır hastalık seyri ve komplikasyonlar açısından özellikle risk altındadır.

• Ağır ishal hastalıklarında veya kanlı dışkı durumlarında doktorunuzu aramalısınız. Kusma veya ishal yüzünden ortaya çıkabilecek su kaybına çok duyarlı oldukları için bebekler, küçük çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf olan insanlar bir doktor tarafından vaktinde muayene edilmelidir.
• İshal esnasında bol miktarda sıvı almak önemlidir. Yeterince tuz takviyeli, kolay hazmedilebilir gıdalar almaya dikkat edin. Ağır hastalık seyrinde eczaneden edinilecek elektrolit çözeltileri işe yarayabilir.
• Antibiyotik tedavisi genellikle işe yaramaz. Hastalık seyrini daha da kötüleştirebilir. Ayrıca ishali önleyici ilaçlar da kullanmayın, çünkü bu ilaçlar hastalık yapıcıların dışarıya atılmasına engel olabilir.
• Hastalar vaktinde tecrit edilmeli (örneğin kendi odalarına) ve mümkünse başka insanlarla teması sınırlamalıdır.
• Hastalar mümkünse kendi tuvaletlerini kullanmalıdır.
• İyi bir el hijyenini ve sıhhi hijyeni dikkate alın. Tuvaleti kullandıktan sonra temizlenmeyi veya hasta çocukların bezlerini değiştirdikten sonra ellerinizi sabunla iyice yıkamayı ihmal etmeyin ve hasta çocuğunuzun da bunu yapmasını sağlayın. Bu, şikayetler azalmaya yüz tuttuğunda da geçerlidir.
• Şayet kendiniz hastaysanız başkaları için yemek yapmayın.
• Hastaların vücut sıvıları ve ifrazatlarıyla temas etmiş olabilecek eşyaları ve alanları alışılmış temizlik maddeleriyle derhal iyice temizleyin. Burada tek kullanımlık eldivenler kullanılması ilave bir koruma sağlayabilir. Eldivenleri çıkardıktan sonra ellerinizi iyice yıkayınız.
• Hastaların tülbentlerini, çamaşırlarını, keselerini ve havlularını düzenli olarak değiştirin ve en az 60°C’de yıkayın.
• Hastalık durumunda gerekirse, el ve küçük yüzeyler için uygun dezenfektanları kullanmak için danışma alın ve doktorunuzun veya sağlık biriminin tavsiyelerini izleyin.
• EHEC hastalıklarında enfeksiyondan korunma yasasının düzenlemeleri geçerlidir. Kendilerinde EHEC-enfeksiyonu saptanmış veya bu enfeksiyona yakalandığından şüphe edilen çocuk ve yetişkinler, okullar ve çocuk yuvaları gibi kuruluşlara geçici olarak gitmemeli veya orada faaliyet göstermemelidir. Bu, yaşadıkları ortamda hastalık veya şüphe vakası ortaya çıkan kişiler için de geçerlidir. Söz konusu kişiler içinde yer aldıkları kuruluşu hastalık hakkında bilgilendirmek zorundadır.
• Tedaviyi üstlenen doktor hastaların kuruluşa yeniden ne zaman döneceğini veya oradaki faaliyetlerine ne zaman başlayacağına karar verir.
• Mesleki olarak besin maddeleriyle uğraşıyorsanız ve bulaşıcı kusma ve/veya ishal hastalığına yakalandıysanız geçici olarak çalışamazsınız.

İyi bir el hijyeni

• Tuvalete gittikten sonra, yemekleri hazırlamadan önce ve yemekten önce ellerinizi daima su ve sabunla iyice yıkayın.
• Çiftliğe veya hayvanat bahçesine gittiğinizde özellikle çocukların parmaklarını ağızlarına sokmamasına veya yıkanmamış ellerle yemek yememesine dikkat edin. Eller hayvanlarla veya toprakla yapılan her temastan sonra su ve sabunla yıkanmalıdır.

İyi bir mutfak hijyeni: Besin maddeleriyle doğru ilişki

• Çiğ sütü (pastörize edilmemiş sütü) tüketmeden önce kaynatın.
• EHEC’den korunmak için çiğ hayvansal gıdalar daima buzdolabında muhafaza edilmelidir. Eti diğer besinlerden ayrı tutarak hazırlamalı ve tüketmeden önce en az 10 dakika olmak üzere en az 70°C’de ısıtmalısınız. Eti iyice pişiriniz.
• Çiğ et ürünleri için tahta veya bıçak gibi ayrı çalışma yüzeyleri ve mutfak gereçleri kullanın. Sonra bunları et ambalajıyla veya damıtılmış suyla temasından sonra da iyice sıcak suyla ve deterjanla veya bulaşık makinesinde yıkayın. Sonra ellerinizi sabun kullanarak özenle yıkayın.
• Çiğ sebze ve meyveyi tüketmeden önce iyice yıkamalı ve soymalısınız.
• Filizleri en fazla oda sıcaklığında büyütün. Onları diğer besin maddelerinden ayrı tutun, en iyisi buzdolabında muhafaza etmek ve mümkün mertebe hızla tüketmektir. Filizler tüketilmeden önce yeterince ısıtılmalı veya en azından daima iyice yıkanmalıdır. Kullanılmış mutfak gereçlerini işiniz bittiğinde iyice temizleyin. Ellerinizi yıkamayı unutmayın.
• Küçük çocuklar gibi henüz bağışıklık sistemi olgunlaşmamış olanlar ve yaşlılar gibi bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar veya şeker gibi kronik bir hastalığı olanlar, ayrıca hamileler filizleri ihtiyaten sadece yeterince ısıttıktan sonra tüketmeli ve gerek çiğ sosis gerekse çiğ sütten yapılma peynir tüketmekten tamamen kaçınmalıdır.

Daha fazla danışma ve bilgi için yerel sağlık birimi hizmetinizdedir. Bulaşıcı ishal hastalıklarında enfeksiyondan korunma yasasının düzenlemeleri geçerli olduğu için, bu birimlerden güncel durumla ilgili bilgi edinebilir, onların hastalıkla baş etme konusundaki büyük tecrübesinden faydalanabilirsiniz. Tüketiciye yönelik faydalı tavsiyelere internette buradan ulaşabilirsiniz: Bundesinstitut für Risikobewertung (www.bfr.bund.de). Daha fazla (uzmanlık) bilgisi için Robert Koch Enstitüsü’nün internet sayfalarından yararlanabilirsiniz (www.rki.de/ehec).

Hijyen yoluyla enfeksiyondan korunmak için daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz: Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (www.infektionsschutz.de).