UYUZ (SCABİES)

İnsandan insana

Uyuz böcekleri insandan insana öncelikle uzun süreli deri temaslarında (beş ile on dakikadan daha uzun süre), örneğin ortak oyunlarda, vücut bakımı yapılırken, sokulma, aynı yatakta yatma veya cinsel ilişki yoluyla geçer. Kısa süreli el sıkışma veya sarılma genel olarak bulaşmaya neden olmaz. Uyuzun kuvvetli kabuklanmayla kendini gösteren ve Norveç uyuzu olarak adlandırılan en bulaşıcı formunda derideki böcek sayısı kısa süreli bir deri temasıyla bile bulaşacak kadar yüksektir.

Hayvandan insana

Ev hayvanlarının yakalandığı uyuz böcekleri zaman zaman insanlara geçse de orada çabuk ölürler. Deri tahrişleri genellikle kısa bir süre sonra kendiliğinden geçer.

Uyuz bütün dünyada görülebilen ve her yaştan insanın yakalanabildiği bir hastalıktır. Orta Avrupa’da çocuklar, bakıma muhtaç yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf insanlarda bu hastalık daha sık görülür.

Hastalık tipik bir biçimde çocuk yuvaları veya bakımevleri gibi topluluk barındıran kuruluşlarda yoğunlaşmaktadır. Buralarda özellikle bakıcı personel bulaşıcılık tehlikesiyle karşı karşıyadır.

• Yukarıda anılan hastalık belirtileri başgösteriyor veya uyuzdan şüpheleniyorsanız derhal doktorunuza görünmelisiniz.
• Uyuz tedavisinde skabisidler olarak tabir edilen etkili ilaçlar mevcuttur. Bunlar genellikle krem, sprey veya merhem olarak deriye uygulanır veya ağız yoluyla alınır.
• Hastalar hastalığın başkalarına bulaşmasını önlemek için geçici olarak onlarla teması sınırlamalı ve özellikle de doğrudan deri temasından kaçınmalıdır. Skabisidlerin bir iki kere kullanımından sonra hastaların hastalığı bulaştırma ihtimali genellikle ortadan kalkar. Norveç uyuzuna yakalanan hastaların hastalığı bulaştırmaması yönünde daha uzun bir tedavi gereklidir. Kaşıntı tedaviden sonra da bir ile iki hafta kadar devam edebilir.
• Hastaların giysilerini, iç çamaşırlarını, havlularını ve yatak takımlarını her gün değiştirin ve onları en az 60°C’de yıkayın. Ayakkabı veya tüylü oyuncak hayvan gibi uzun süre vücut temasında bulunulan ve yıkanarak temizlenemeyen eşyalar kuru bir biçimde 21°C’nin üstündeki plastik torbalarda en az üç gün muhafaza edilmelidir. Yastıklı mobilyalar elektrik süpürgesiyle temizlenebilir veya en az iki gün boyunca kullanılmayabilir.
• Uyuz hastalığında enfeksiyondan korunma yasasının düzenlemeleri geçerlidir. Uyuza yakalanan veya yakalandığından şüphe eden kişiler okullar ve çocuk yuvaları gibi kuruluşlara geçici olarak gitmemeli veya orada faaliyet göstermemelidir. Söz konusu kişiler içinde yer aldıkları kuruluşu hastalık veya hastalık şüphesi hakkında bilgilendirmek zorundadır.
• Kuruluş yetkili sağlık birimini hastalık veya hastalık şüphesi hakkında bilgilendirecektir. Sağlık birimi veya tedaviyi üstlenen doktor hastaların kuruluşa yeniden ne zaman döneceğini veya oradaki faaliyetlerine ne zaman başlayacağını saptar.

• Önceden koruyucu önlem almak neredeyse mümkün değildir, çünkü uyuz hastalığı herhangi bir belirti göstermeden önce bulaşmış olabilir.
• Hasta kişi ile yoğun veya uzun süreli deri temasında bulunmuş kişiler, hastalığın bulaşmasını önlemek için başkaları ile beş ile altı hafta arasında yoğun deri temasından kaçınmalıdır. Uyuz hastalığına işaret eden hastalık belirtileri bakımından kendilerini takip etmelidirler. Hastalık belirtilerin görülmesi halinde hemen bir doktora başvurulmalıdır.
• Hastalarla vücut temasından kaçınamıyorsanız, örneğin çocukların veya bakıma muhtaç olanların vücut bakımıyla uğraşmak durumundaysanız uzun kollu giysiler giymeli ve tek kerelik eldiven kullanmalısınız.